Web 2.0'dan Web 3.0'a... Bizi neler bekliyor?
Web 3.0 nedir?
We beklenen o an... Yıllardı konuşuluyordu. "Ha geldi ha gelecek" derken sonunda hayatımızın ortasına bir bomba gibi düşüverdi Web 3.0.
Web 1.0 internet üzerinde duvarlana asılan kağıt afişler gibiydi. Bakıp geçiyorduk sadece. 2000'li yıllara girdiğimizde ise Web 2.0 konuşulmaya başlandı. Artık internet daha fazla interaktif bir mecraya dönüşmüş, sıradan kullanıcılar olarak biz de bu sörfe katılmıştık. Web siteleri dinamikti artık. İnternet siteleri sadece yazılardan veya görsellerden ibaret değildi. Tüm multimedya içerikler aynı anda akıyor, bizde hepsine anlık olarak izleyebiliyor ve hatta müdahale edebiliyorduk. Gelişmiş arama motorlarıyla her şeye ulaşabiliyorduk. Sosyal medya platformları ve mobil cihazlar da devreye girince günümüz karmaşasını deneyimlemeye başlamıştık. Artık sadece yazı, görsel, video değil, her şeyin verisini üretir ve paylaşır hâle gelmiştik. Ve şimdi Web 3.0 huzurlarımızda.
Amma uzattın diyenler için sadede geliyoruz; Web 3.0, genellikle "Merkezi olmayan web" olarak adlandırılır ve genellikle hem merkezi olmayan uygulamaları (veya DApp'leri) hem de kriptopara birimleri (varlıklar veya tokenler) gibi merkezi olmayan finansı da (veya DeFi) kapsar. Durun durun kafanız mı karıştı? Biz daha kafanızı ütülemeyelim. Aşağıda teknoloji, sanat ve tasarım hikâyeleri anlatan Barış Özcan'ın konuyla ilgili rahatlıkla okuyabileceğiniz bir yazısı ve gayet sadece ve akıcı bir de videosu var.
Özcan hepimizin yıllardır sorduğu soruyu soruyor:
Peki internet dediğimiz şey aslında iki bilgisayarı birbirine bağlamak değil mi? Ben neden aracısız, platformsuz doğrudan arkadaşımın bilgisayarına bağlanamıyorum? İşte Web 3.0’da hedeflenen şeylerden biri bu. Aracı platformlara ihtiyaç duymaksızın birbirine bağlanabilmek. Peer to Peer, Superpeer akrandan akrana iletişilen merkeziyetsiz bir internet kurabilmek.
“Merkeziyetsiz” sözünü duyunca aklımıza doğal olarak kripto paralar geliyor. Çünkü onlar da kullanıcıdan kullanıcıya transfer edilebilen dijital para birimleri. Maddi bir değerin bu şekilde aktarılabilmesi mümkünse, bilgi niye aktarılamasın?
Bu video konuya hiç vakıf olmayanlar için konuyu açıklayıcı olabilir. 👇
Bir önerimiz daha var. Kapsül News tarafından yayımlanan Geleceğe Dönüş Podcast'te Cenk Sidar'ın son konuğu, Twitter ve blockchain dünyasının 'The Bullduck' olarak da tanıdığı Efe Bulduk'tu. Bulduk, Web 3.0'ın ne olduğunu, potansiyelini ve gelecekteki uygulamalarını anlatırken asıl uzman olduğu kriptoparalar konusunda öngörülerini de paylaşmaktan imtina etmiyor.
Bulduk ile Web3.0`ın ne oldugunu, potansiyelini ve gelecekteki uygulamalarını konustuk.
Web 2.0 güzeldi, Web 3.0'a ne gerek var?
Günümüzde merkezi ağların giderek tekelleşmesi ve tiranlaşması sürerken, bu teknolojilerin gündelik hayatımıza yönelik etkilerini yaşıyoruz. Neredeyse ulusal seçimlerde seçmen davranışlarımız biz farkında olamdan değiştiriliyor ve düşüncelerimiz manipüle ediliyor. Tüm buna rağmen genel çoğunluk aldıkları hizmetlerden memnun gibi de gözüküyor. Siz de bu çoğunluğa uyabilir ve "Web 2.0 güzeldi, Web 3.0'a ne gerek var?" diyebilirsiniz. Ve bu sosyal ağlarla çok mutlu olabilirsiniz. Fakat belki de geleceğimiz için Web 2.0'dan kurtulup Web 3.0'a geçmemiz elzem hâle gelebilir. Mehmet Şafak Sarı'nın Reportare'de yayımlanmış, sosyal ağların hepimize verdiği zararı anlatan yazısını okumanızda fayda var.
Size Web 2.0 teknolojilerinin geldiği noktayı tüm çıplaklığıyla anlatan iki belgesel önereceğiz. İlki meşhur Cambridge Analytica - Facebook işbirliğinin doğurduğu sonuçları anlatıyor. The Great Hack'te bu işbirliği sırasında internet kullanıcılarının çeşitli yöntemlerle Facebook'taki kişisel verilerimizin tasnif edilerek, seçmen davranışlarımızın manipüle edilerek siyasi reklamlarla, nasıl propaganda ve dezenformasyon yapıldığını anlatılıyor. ABD ve Birleşik Krallık dahil bir çok ülkenin geleceğinin bir grup veri bilimcisi ve sosyal medya şirketlerinin siyasilerle kurduğu çıkar ilişkilerine bağlı olması, internetin merkezileşmesi ve mahremiyetin ortadan kalkmasının tehlikelerini gösteriliyor. The Great Hack belgeselinin fragmanını sizinle paylaşıyoruz.
İşin toplumsal boyutu üzücü. Peki yaşam alanımıza odaklanırsak ne görüyoruz? Gündelik seyrimiz ve tüketici davranışlarımızın da malesef bize farkettirilmeden sosyal ağlara sahip şirketler tarafından manipüle edildiğini söylesek? The Social Dilemma merkezi sosyal ağların dijital pazarlama araçlarının ne boyuta ulaştığını anlatan güzel bir belgesel. Bu belgeselde 'Silikon Vadisi'nde kişisel verilerimizi toplamak ve bu veriler üzerinden bize çeşitli reklamlarlar sunulması için nasıl şeytanca fikirlerin havada uçuştuğunu göreceksiniz.
Örnek bir Web 3.0 uygulaması, Brave Browser
Belki bu anlatılanlar çok karışık gelebilir. Lakin bizzat gündelik hayatınızda Web 3.0 uygulamalarına giriş yapmak isterseniz size hem sabit hem mobil cihazlarınızda en azından internette sörf yaparken kullanabileceğiniz bir Web 3.0 tarayıcıyı hatırlatmak isteriz. E nasıl olsa bir yerden başlamak lazım değil mi? Hem özgür yazılım olması, hem hızlı olması, hem mahremiyet odaklı olmasıyla Brave gerçekten başarılı bir Web 3.0 tarayıcısı.
Ek olarak Brave kullandıkça para da kazanıyorsunuz. Evet yanlış duymadınız. Brave, reklamları engellerken, isteğinize bağlı olarak size gösterdiği reklamlardan kazandığı geliri internet kullanıcısıyla da paylaşarak size Basic Attention Token (BAT) adlı kriptopara kazandırıyor. Brave tarayıcının diğer web tarayıcılardan farkını, kullanımını Youtube kanalında özgür yazılım ve teknoloji üzerine içerikler üreten Yusuf İpek anlatıyor. 👇
Sadece Brave mi var? Aslında Web 3.0 ekosistemi 3000'den fazla kriptopara ve 900'den fazla merkezi olmayan uygulama veya DApp'den oluşuyor. Web 3.0 uygulamalarının geliştirildiği sektör, henüz emekleme aşamasında olmasına rağmen, piyasa değeri şimdiden 800 Milyar Dolar'ı aşmış durumda. "Ağ devleri Web 3.0 için neden endişeleniyor?" yazısı okumanızı isteriz. Dünyada başlayan değişimi görmenizi sağlayacak 👇
Bu bülten sizin ilginiz ve paylaşımlarınızla ayakta kalacak
Blokzinciri, NFT, Metaverse, Kriptopara ve Web 3.0 hakında gelişmeleri sakin ve sade bir anlatımla insanlara ulaştırmak istiyoruz. Haftaya kadar yeni bültenimize yelken açmadan önce, bu projemizi ne kadar kişiyle paylaşırsanız, bizi o kadar mutlu edersiniz.
Merkezsiz Bülten Profil Sayfamızı sevdiklerinize ve bu konularla ilgilenenlere paylaşmak için bit.ly/merkezsizbulten linkimizi kullanabilirsiniz.
Ayrıca Twitter adresimizi de ziyaret edip takip etmeyi unutmayın.
Haftaya 11.00'de görüşmek üzere! 🖐